Właściciele przydomowych instalacji fotowoltaicznych byli do tej pory na bardzo uprzywilejowanej pozycji. Oprócz możliwości produkcji własnej, taniej energii elektrycznej oraz niezależności od centrów dystrybucyjnych mogli liczyć na jasne zasady rozliczania za prąd. Obecny rok niesie jednak ze sobą szereg zmian dotyczących opodatkowania i płatności za energię, które odczują także oni.
Co dokładnie się zmienia? Czy w 2022 roku fotowoltaika nadal będzie się opłacać? Co powinni zrobić aktualni prosumenci? Czy potencjalni nabywcy nowych instalacji powinni decydować się na ich założenie w tym roku, czy raczej się wstrzymać? Czytaj dalej!
Net-metering – jak to działało?
Stary system rozliczeń, a więc net-metering (system opustów) działał na zasadzie barteru. Zasada była bardzo prosta – nadwyżka energii, którą produkowało gospodarstwo domowe, była przekazywana do sieci elektroenergetycznej. Właściciele instalacji nie otrzymywali z tego tytułu wynagrodzenia. Mogli jednak “odebrać” sobie prąd bez ponoszenia dodatkowych kosztów w miesiącach, w których zapotrzebowanie na energię przekraczało wydajność posiadanej instalacji fotowoltaicznej.
Co istotne, net-metering nie funkcjonował w przeliczniku 1:1. Co to oznaczało? Spójrz na poniższe przykłady:
- Właściciele instalacji fotowoltaicznych o mocy nieprzekraczającej 10 kWp mogli odebrać z sieci 80% wysłanej energii: za każdą wysłaną 1 kWh przysługiwało im 0,8 kWh.
- Właściciele instalacji fotowoltaicznych o mocy między 10 a 50 kWp mogli odebrać z sieci 70% wysłanej energii: za każdą wysłaną 1 kWh przysługiwało im 0,7 kWh.
W praktyce energia produkowana w miesiącach letnich była wykorzystywana na bieżące potrzeby gospodarstwa domowego i magazynowana w sieci, zaś zimą (gdy panele PV nie są tak wydajne) nadwyżka ta była odbierana. Oznaczało to możliwość zredukowania rachunków za prąd niemal do zera.
Net-metering zalety
- wygodny, bezgotówkowy system oparty na barterze,
- przejrzyste zasady rozliczania energii,
- możliwość uniezależnienia się od sieci i zmniejszenia rachunków za prąd praktycznie do zera (w przypadku wydajnych instalacji fotowoltaicznych),
- długi czas przysługujący na odbiór energii (rok).
Wady net-meteringu
- brak możliwości spieniężenia swojej dodatkowej energii.
Net-bliling – co warto wiedzieć o nowych przepisach?
Dokładnie 1 kwietnia 2022 roku nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii stała się faktem. Wszyscy, którzy zdecydowali się zainwestować w instalację fotowoltaiczną po 31 marca 2022 roku, mogli korzystać z systemu opustów (net-meteringu) do 30 czerwca. Po tej dacie obowiązuje już nowy system rozliczeń – net-billing. Choć przesyłanie wytworzonej energii do sieci nadal jest możliwe, to opiera się już na zupełnie innych zasadach.
Net-billing nie polega na wymianie barterowej, lecz na sprzedaży wyprodukowanego prądu do sieci, za co rzecz jasna otrzymuje się gotówkę. W przypadku konieczności odebrania energii prosument płaci za nią normalne stawki, identyczne jak osoby, które nie są posiadaczami instalacji fotowoltaicznych. Warto wiedzieć, że pieniądze nie są wysyłane na konto bankowe od razu, lecz trafiają na specjalny depozyt, skąd mogą być odbierane na zakup prądu. Niewykorzystaną sumę można otrzymać w rozliczeniu w ciągu roku.
Net-billing zalety
- większa świadomość wartości energii = lepsze zarządzanie i kontrola nad wykorzystywanym prądem, a więc i większe oszczędności,
- możliwość rozbudowania instalacji fotowoltaicznej o dowolną wartość i wyzerowania faktur za prąd (warto jednak mieć na uwadze, że nadmierna produkcja energii nie będzie możliwa),
- pieniądze za sprzedaż prądu są zabezpieczone i trafiają do specjalnego depozytu,
- pieniądze nie są obciążone podatkiem VAT, nie musisz ich tez uwzględniać w rozliczeniu rocznym z urzędem skarbowym.
Wady net-billingu
- stawki za sprzedaż prądu mogą ulegać dużym wahaniom (m.in. ze względu na niekorzystne warunki panujące na rynku),
- ceny za prąd odkupowany do sieci będą takie, jak w umowie podpisanej z dostawcą energii,
- sprzedaż prądu będzie rozliczana w cenie hurtowej, a kupno w cenie detalicznej,
- jeśli w określonym momencie do sieci trafi duża ilość energii z fotowoltaiki (np. z farm fotowoltaicznych), cena sprzedaży będzie spadała, co oznacza możliwe straty dla właścicieli instalacji przydomowych.
Posiadam już instalację fotowoltaiczną – jak powinienem się rozliczać?
Jeśli Twoja instalacja została podpięta do sieci wcześniej, niż 31 marca 2022 roku, masz pełną dowolność w wyborze systemu rozliczeń na kolejne 15 lat – przejście na net-billing nastąpi wyłącznie na Twoje życzenie. Pamiętaj jednak, że po tym okresie każdy, kto wcześniej zdecydował się pozostać na wymianie barterowej w modelu net-metering, będzie zobowiązany do przejścia na net-billing. Będzie on już wówczas jedynym dostępnym systemem rozliczania energii wyprodukowanej z instalacji fotowoltaicznych.
Net-metering a net-biling – czy fotowoltaika nadal będzie opłacalna?
Wbrew pozorom przejście z net-meteringu na net-billing nie będzie oznaczało dużych strat dla właścicieli – instalacje fotowoltaiczne wciąż będą się opłacać, a w niektórych przypadkach zmiany mogą się nawet okazać korzystniejsze niż wcześniej. Choć odbieranie nadwyżek energii z sieci będzie się teraz wiązało z koniecznością ich odkupienia, to rachunki za prąd nadal będą kilkukrotnie niższe w porównaniu z klasycznymi umowami z dostawcami energii. Warto jednak mieć na uwadze, że nowy system rozliczania może nieco wydłużyć zwrot z inwestycji.
Podsumowanie
Nawet po zmianach z 1 kwietnia 2022 roku fotowoltaika wciąż pozostaje atrakcyjną finansowo i ekologicznie alternatywą dla tradycyjnych źródeł energii. Choć przejście z systemu net-metering na net-billing stało się dla niektórych ostatecznym argumentem przeciwko instalacji paneli PV, to wynika to przede wszystkim z niedokładnego rozeznania się w tym temacie. W rzeczywistości zmiany te, choć dość poważne, nie są w stanie zmienić postrzegania fotowoltaiki jako nowoczesnego, ekologicznego i taniego źródła energii elektrycznej.
Fotowoltaika była świetnym wyborem w czasach net-meteringu – i nadal nim jest!
